Kutsal Perşembe
İsa için zifiri karanlık bir gün

Kutsal Perşembe, İsa'nın son akşam yemeğini anmak için kutlanan bir gündür. Bu gün Hristiyanlar tarafından her yıl anılır. Kutsal Perşembe, Paskalya'dan birkaç gün önceye denk gelir ve İsa'nın öleceği İyi Cuma gününden bir gün öncedir. Son akşamını arkadaşlarıyla geçirir. Birlikte yemek yerler ve İsa bir dizi dikkat çekici açıklama yapar. Hatta İsa masadaki birinin ona ihanet edeceğini bile onlara söyler. O akşamın ilerleyen saatlerinde tutuklanır ve tüm arkadaşları tarafından terk edilir.

Kısa bir geri dönüş yapalım. İsa, 30 yaşından itibaren yaklaşık üç yıl boyunca İsrail'i dolaşır. Her yere kendisine eşlik eden on iki arkadaştan (bazen havariler veya öğrenciler de denir) oluşan bir grup ile gider. İsa mucizeler yapar ve değerli hikayeler anlatır. İnsanlar O’nun sözlerinden gerçekten de çok etkilenir.

O sırada Yahudiler Romalılar tarafından ezilmektedir. Kutsal kitapları yüzyıllardır bir kurtarıcı öngörmüştür. Bir kurtarıcıyı, bir 'Mesih'i sabırsızlıkla beklemektedirler. Bu Mesih onlara özgürlüklerini geri verecektir. İsa, kendisinin bu kurtarıcı olduğunu söyler. Palmiye Pazarı'nda başkent Yeruşalim’de bir kral olarak karşılanır. Ölümünden sadece birkaç gün öncedir bu. Şehrin liderleri O’nun gelişini fark etmemiştir. O’ndan kurtulmak isterler. Gerilim artmaktadır.

Bu arada, tüm şehir Fısıh Bayramı'nı kutlar. Bu, Yahudi halkının bir zamanlar Mısır'da esir tutulduğu, ancak daha sonra Tanrı tarafından serbest bırakıldığı gerçeğini anan ulusal bir Yahudi festivalidir. İsa da Fısıh Bayramı'nı kutlamaktadır. Kutsal Perşembe'nin hikayesi işte burada başlar.

İsa ve arkadaşları Fısıh Bayramı’nı kutlar. Aslında bütün ülke bu bayramı kutlamaktadır. Masada ekmek ve şarap vardır. Leonardo da Vinci'nin Son Akşam Yemeği tablosunu biliyor olabilirsiniz. Sanatçının tasvir etmeye çalıştığı sahne tam olarak budur. Resmiyle ve başkalarına nasıl ilham olduğuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradan öğrenebilirsiniz.

Akşam garip bir şekilde başladı. Normalde herkes yemekten önce ellerini ve ayaklarını yıkardı. Şimdi yemekten önce ayak yıkamak bize biraz garip geliyor. Ama o zamanlar herkes sandaletle veya çıplak ayakla dolaşırdı. Yemek için bir sandalyeye oturulmazdı, yer masasında yenirdi. O zamanlar yıkanmamış ayaklar gerçekten hiç hoş değildi. Yani bir yere davet edildiyseniz, bir hizmetçi ayaklarınızı yıkardı.

Ama bu sefer hizmetçi yoktu. Arkadaşlardan hiçbiri bu görevi üstlenmediği için, grubun lideri olan İsa herkesin ayaklarını yıkamaya karar verdi. Aslında bu, bir hizmetçinin, bir kölenin, yardımcının göreviydi. Arkadaşlarından biri ilk başta İsa’nın kendisinin ayağını yıkamasını reddetti, ama İsa bunu yapmaktan mutluluk duydu. Böylece, hizmet edilmek isteyen bir lider değil, insanlara hizmet etmek isteyen bir lider olduğunu göstermek istiyordu. Bu, liderliğe dair tamamen farklı bir bakış açısıdır. İsa ayrıca hiç kimsenin bir diğerinden daha değerli olmadığını ve arkadaşlarının bunu hatırlamasını umduğunu söyledi.

Tekrar masaya oturduğunda İsa üzüntü duydu. Ülke liderlerinin O’nu aradığını ve O’ndan kurtulmak istediğini biliyordu. "İçinizden biri bana ihanet edecek." dediğinde arkadaşları birbirlerine baktılar ve O’nun ne demek istediğini anlamadılar. İsa onun kim olduğunu biliyordu: Yahuda. Yahuda şüpheyle ve öfkeyle oradan ayrıldı, ancak geri kalanlar hala nedenini anlayamadı.

İsa arkadaşlarına öleceğini, ancak bunun son olmayacağını söyledi. Arkadaşları O’nun bu garip sözlerine anlam veremedi. İsa ise şöyle şeyler söyledi: "Birbirinizi sevin, tıpkı benim sizi sevdiğim gibi" ve "Benim gittiğim yere siz gelemezsiniz." Özellikle arkadaşı Simun Petrus, İsa'nın sözlerini anlamadı. İsa için ateşten geçebilirdi. Her yerde O'nu takip etmeyi ve korumayı arzuluyordu. Derin düşüncelere daldı. Fakat İsa onun yüreğini, ondan daha iyi biliyordu. "Bu gece horoz ötmeden beni üç kez inkâr edeceksin.”

İsa onlara gelecekten korkmalarına gerek olmadığını açıkladı. Yalnız olmayacaklarını ve barışı deneyimleyebileceklerini söyledi. Bir baba olarak Tanrı ile olan bağından bahsetti. Fakat aynı zamanda onları uyardı. İnsanların onlara inanmak istemeyeceklerini, nefretle ve hatta ölümle başa çıkmak zorunda kalacaklarını söyledi. Fakat İsa onlara umut da verdi. Bu özel bir konuşmaydı. Fakat arkadaşlarının, onları neyin beklediğinden habersiz olduklarını unutmayın. İsa'nın ölümü. Diriliş. Bunu anlamakta zorlandılar. İsa'nın konuşmasını buradan okuyabilirsiniz.

Sonuç ne oldu? Bu, ölmeden önce tüm arkadaşlarının İsa ile birlikte olacağı son zamandı. İsa konuşmasını sembolik bir eylemle bitirdi. Bir parça ekmeği böldü ve bir kadeh şarap alır. “Bu ekmek ve şarap bedenimin simgesidir. Bunu yiyin ve beni anın. Öleceğim. Senin için.” Bu simgesel eylem bugün hala Hristiyanlar tarafından yapılmaktadır. Ekmek yerler, şarap içerler ve böylece İsa'nın ölümünü düşünmek için bir an dururlar.

Sonra her şey çok hızlı ilerledi. Akşamın ilerleyen saatlerinde birlikte şehirdeki bir bahçede yürürken Yahuda ile karşılaşırtılar, ama o yalnız değildi. Askerleri de yanında getirmişti.

İsa'nın yanağına bir öpücük kondurarak askerlere İsa'nın kim olduğunu gösterdi. Aradıkları adam. Büyük ihanet. Simun Petrus İsa'yı savunmaya çalışarak bir askerin kulağını kesti. Ancak İsa onun buna karışmasını istemez. Kendisini tutuklamalarına ve götürmelerine izin verir. Arkadaşları öfkeli ve korkmuş, ama her şeyden önce de kafaları karışık bir halde oradan uzaklaşır.

Böylesine üzücü bir güne nasıl beyaz denebilir? Beyaz rengi 'iyi', 'sevinçli' ve 'kutsal' anlamına gelir. Bu daha çok zifiri karanlık bir gündür!

Tüm bu sefalete rağmen, Hristiyanlar bu günü hala umutlu olarak görüyorlar. Her şey ters gidiyor gibi görünse de, iyi bir sonucu olduğuna inanıyorlar. Bu rengi Kutsal Perşembe'nin anlamı olarak görebilirsiniz. Beyaz rengi, özellikle Roma Katolik Kilisesi'nde sembolik olarak kullanılır. Rahipler beyaz bir cüppe giyer ve kilisedeki tüm haçlar beyaz bir örtüyle örtülür. Paskalya'dan önceki haftada, daha sembolik renkler, yani mor ve kırmızı kullanılır. Kutsal Perşembe, Palmiye Pazarı'nda başlayan ve Paskalya ile sona eren Kutsal Hafta'nın bir parçasıdır.

Kutsal Perşembe'de İsa'nın son akşam yemeği sırasında olanlar ve Yahuda'nın ihaneti Kutsal Kitap’taki Yeni Ahit'in ilk dört kitabında da anlatılır. Hikayeler, ölümünden yaklaşık 30-90 yıl sonra yazılmıştır. Tarihi bir belge için çok hızlı. Bazı görgü tanıkları hala hayattaydı. Bu yüzden bu kitaplar - inciller - (Hristiyan olmayan!) tarihçiler tarafından da güvenilir kaynaklar olarak kabul edilir.

Özellikle dikkat çekici olan şey, dört yazarın da bu özel akşamı anlatmayı gerekli görmesidir. Bu, İsa hakkında bildiğimiz hikayelerde her zaman böyle değildir. Hikayelerde birkaç küçük ayrıntı farkı vardır, ancak bu hikayeyi daha eksiksiz hale getirir. Tarihçilere göre, hikayelerin özde aynı fikirde olması, bu akşamın gerçekleşmiş olma olasılığını daha da artırır. İncil'in güvenilirliği hakkında daha fazla bilgiyi buradan okuyun.

Kutsal Perşembe elbette her yıl Perşembe gününe denk gelir, ancak her yıl farklı bir tarihe denk gelmektedir. Tarihi bu kadar net bilmemizin nedeni, hikayenin, İsa ve arkadaşlarının Fısıh Bayramı'nı nasıl kutladığını anlatmasıdır. Bu, günümüzde hala kutlanan eski bir Yahudi bayramıdır. Yahudi bayramı bir hafta sürer ve Hristiyanların Paskalya'yı kutladığı gün sona erer.

Birçok kilise, İsa'nın arkadaşlarıyla birlikte yediği son akşam yemeğini anmak için o akşam bir araya gelir. Kilise cemaati birlikte yemek yer. Tıpkı İsa'nın ölümünden önceki son akşam yaptığı gibi. İsa'nın yaşamı ve ölümü üzerinde düşünmek için durduğunuz bir zamanın semboldür. 

Kutsal Perşembe'yi evde de kutlayabilirsiniz. Örneğin, bir parça ekmek yiyebilir ve bir yudum şarap alabilirsiniz, tek başınıza veya başkalarıyla. İsa'nın hayatını, söylediği ve yaptığı şeyleri düşünebileceğiniz bir zaman…